เคาะปอดคืออะไร?
เคาะปอดเป็นวิธีที่ใช้กระตุ้นให้เสมหะที่ค้างอยู่ในปอดหรือหลอดลมถูกขับออกมาได้ง่ายขึ้น มักใช้กับผู้ที่มีเสมหะสะสมมาก เช่น ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) โรคปอดบวม หอบหืด หรือผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรงซึ่งไม่สามารถไอเพื่อขับเสมหะออกเองได้
หลักการทำงานของการเคาะปอด
เมื่อเคาะปอดในจุดที่เหมาะสม แรงสั่นสะเทือนจากการเคาะจะช่วยให้เสมหะที่เกาะติดตามผนังหลอดลมหลุดออก และไหลเข้าสู่ทางเดินหายใจส่วนต้น ทำให้สามารถขับออกโดยการไอหรือล้างด้วยเครื่องดูดเสมหะ
เคาะปอดช่วยขับเสมหะได้จริงหรือไม่?
การเคาะปอด สามารถช่วยขับเสมหะได้จริง โดยเฉพาะในผู้ที่มีเสมหะข้นเหนียวและไม่สามารถกำจัดออกได้เอง อย่างไรก็ตาม วิธีนี้ต้องทำอย่างถูกต้องโดยบุคลากรทางการแพทย์หรือภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ เพราะหากทำผิดวิธี อาจเกิดผลข้างเคียง เช่น หลอดลมระคายเคือง หรือปอดบวมจากเสมหะที่ไหลย้อนกลับ
วิธีเคาะปอดที่ถูกต้อง
- จัดท่าผู้ป่วยให้เหมาะสม – ตำแหน่งของร่างกายจะช่วยให้เสมหะเคลื่อนตัวไปยังหลอดลมใหญ่ได้ง่ายขึ้น
- ใช้มือหรืออุปกรณ์เคาะเบาๆ – ใช้มือทำเป็นรูปถ้วย หรือใช้เครื่องเคาะปอดเพื่อให้เกิดแรงสั่นสะเทือนที่เหมาะสม
- ทำอย่างสม่ำเสมอและมีเทคนิค – ไม่ควรเคาะแรงเกินไป และควรทำซ้ำเป็นจังหวะ
- ให้ผู้ป่วยไอหลังจากเคาะเสร็จ – เพื่อช่วยขับเสมหะออกจากปอด
ใครที่ควรใช้วิธีเคาะปอด
- ผู้ที่มีโรคเกี่ยวกับปอด เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด ปอดบวม
- ผู้ที่มีเสมหะมากจากการติดเชื้อทางเดินหายใจ
- ผู้ป่วยที่ไม่สามารถขับเสมหะออกเองได้ เช่น ผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง
ข้อควรระวังในการเคาะปอด
- ไม่ควรเคาะในบริเวณกระดูกสันหลังหรือซี่โครงโดยตรง เพราะอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บ
- หลีกเลี่ยงการเคาะในผู้ที่มีภาวะกระดูกพรุน หรือผู้ที่กระดูกเปราะบาง
- หากมีภาวะเลือดออกง่าย หรือมีภาวะติดเชื้อที่รุนแรง ควรปรึกษาแพทย์ก่อน
สรุป การเคาะปอดดียังไง และช่วยได้หรือไม่
เคาะปอดเป็นวิธีที่ช่วยให้เสมหะถูกขับออกจากทางเดินหายใจได้ง่ายขึ้น โดยอาศัยแรงสั่นสะเทือนเพื่อกระตุ้นให้เสมหะหลุดออก อย่างไรก็ตาม ควรทำให้ถูกวิธีและอยู่ภายใต้คำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อป้องกันผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น